Dnepr

Op 19 september 1941 werd Kiev door de Duitsers bezet. Vijf dagen later werden meer dan tienduizend door het Rode Leger in de belangrijkste gebouwen achtergelaten mijnen radiografisch tot ontploffing gebracht. Het duurde vijf dagen voordat alle branden in de stad geblust waren. Een deel van de Ukraïners zagen de Duitsers als bevrijders, die hen verlosten van de Sovjets.  

Omdat Kiev veel te lijden had gehad van bombardementen, en er ook een uitgebreide verzetsbeweging tegen de Duitsers was geweest, werd de stad na de oorlog uitgeroepen tot Heldenstad.

KMZ: 14 assemblagelijnen voor 2 modellen!

In 1946 werden de eerste motorfietsen gemaakt in de nieuwe KMZ-fabriek (Kievskii Mototsikletnii Zavod) in Kiev, maar dat waren nog geen Dneprs! Het eerste model heette ‘K1-B’ of ‘Kievylanin’, 98cc, tweetakt 2pk, 50km/u. Als je dat bekend voorkomt, kan dat kloppen: het is de voormalige Duitse ‘Wanderer’ met Sachsmotor, waarvan in het kader van de Wiedergutmachung de fabriek verplaatst was naar Kiev. Deze werden geproduceerd tot 1951.

K1-B ‘Kievylanin’

In 1951 werd overgeschakeld naar de productie van de M-72 voor het Rode Leger en officiële instanties, naar verluidt omdat de IMZ-fabriek motoren voor de civiele dienst ging maken. Vanaf de introductie van de K-750 liepen de modellen uit Irbit en Kiev meer en meer uit elkaar. De K-750 zijklepper met zijn markante ronde spatborden en in aangedreven spanversie de MW-750, werden van eind jaren 50 tot eind jaren 70 gebouwd. Eind jaren zestig kwam een versie met 650cc kopklepmotor uit: de K-650. In de jaren 70 verscheen de MT-9, een 6V kopklepper mèt achteruit en swingarm achter. Dat laatste zal het grote verschil blijven tussen Ural en Dnepr: als de swingarm BUITEN het frame loopt is het een Ural, als die BINNEN het frame loopt is het een Dnepr. Dit geldt alleen voor het frame, je vind ook Ural motorblokken in Dneprframes, en andersom….    
 
Nog datzelfde decennium werd de MT-9 opgevolgd door de MT-10, die als voornaamste wijzigingen een 12 Volt installatie heeft en een nieuwe, vierkantere tank, in het buitenland wel aangeduid als ‘breadbox’, broodtrommel. Begin 80-er jaren komt de MT-11 uit, met halfautomatische koppeling en achteruit (met aangedreven zijspan te koop als MT-16). Terzelfder tijd wordt ook de MT-12 gemaakt: een 6 Volt zijklepper met broodtrommeltank, swingarm achter en aangedreven zijspan.    
 
Daarmee stopte de ontwikkeling van Dnepr motorfietsen; in ’89 viel de Muur, in ’92 hield de Sovjet-Unie op te bestaan. Zonder steun van het moederland bleek het niet mogelijk de fabriek open te houden, de aantallen gefabriceerde motoren gingen sterk achteruit, en aan het eind werden alleen nog motoren samengesteld uit de onderdelen die nog ergens op de plank liggen. De kwaliteit was navenant.    
 
Tenslotte werd in 2000 de fabricage vrijwel gestopt. Een tijdje maakte men nog motoren op bestelling, maar daarmee is geen fabriek draaiend te houden. In tegenstelling tot de Uralfabriek mislukte de privatisering en de assemblagelijnen werden ontmanteld en verkocht als oud ijzer. Een gedeelte van de fabriek was in gebruik als pakhuis, andere hallen staan op instorten en zijn misschien inmiddels wel gesloopt. Het ziet er naar uit dat er nooit meer een nieuwe Dnepr gebouwd zal worden….. Naast de hierboven beschreven modellen zijn er door Dnepr meer modellen ontwikkeld, die echter niet allemaal of slechts zeer beperkt, in productie zijn genomen. Zoals de "RD-501B", een 500cc 38 pk luchtgekoelde Wankelmotor uit 1974.

 

RD-501B

Hiervan is ook nog een vloeistofgekoelde 50 PK versie gemaakt. 
 
Begin jaren negentig werd nog een machine ontworpen die de concurrentie met de BMW GS en Cagiva Elephant aan moest gaan: de Dnepr 1000 Enduro Dynamit. 1000cc, 5 versnellingen, Bing carburateurs, electrische start en 70 pk, schijfrem voor en monoshock ophanging achter!

Enduro Dynamit

Verder zijn er pogingen gedaan het zijklepper blok in auto’s in te bouwen. Tussen ’59 en ’62 werden verschillende prototypes van een vrachtwagentje gebouwd, van de KMZ-1 tot de KMZ-5.

KMZ-1

 

KMZ-5

 Geen van deze ontwikkelingen heeft echter de sluiting en onttakeling van de KMZ kunnen voorkomen….